Niespełna rok po pierwszym od dawna stwierdzeniu kalandry szarej, na podkarpackich ziemiach znowu zaobserwowano rzadkiego skowronka. Szczęśliwym znalazcą jest Grzegorz Biały, a ptak którego miał przyjemność obserwować to kalandra dwuplamista (Melanocorypha bimaculata) - gatunek znacznie rzadszy w środkowej Europie od kalandry szarej, jakkolwiek abstrakcyjnie brzmi to przy obserwacjach tej rangi.
Identyfikacyjne zadanie w tym przypadku jest utrudnione; Grzegorzowi nie udało się wykonać zdjęć w locie, które rozwiązałyby sprawę w zasadzie od razu. Kalandra dwuplamista to gatunek wybitnie krótkoogonowy w porównaniu do innych skowronków; na rozłożonym skrzydle i ogonie znajdują się również istotne cechy upierzenia, takie jak charakterystyczny wzór na sterówkach (białe wierzchołki sterówek zamiast "standardowych" białych boków ogona), czy brzeg skrzydła bez białej krawędzi. Spód skrzydeł kalandry dwuplamistej jest jaśniejszy w porównaniu do tego co można zobaczyć u kalandry szarej.
Na szczęście zdjęcia ptaka siedzącego są bardzo dobrej jakości, w związku z czym możemy się pokusić o zebranie całkiem solidnego zestawu cech. Co na nich widzimy?
 |
| Kalandry to skowronki, które wyróżnia szczególnie masywny dziób; i dokładnie to jest pierwsza rzecz która powinna rzucać się w oczy. U kalandry dwuplamistej dziób jest nieco dłuższy i prostszy niż u kalandry szarej, co w połączeniu z kanciastym wierzchołkiem ciemienia i płaskim czołem niejako zamyka kształt głowy w wydłużonym (ostrokątnym) trójkącie. Kalandra szara zazwyczaj ma bardziej okrągłą głowę oraz krótszy dziób. Różnice w kształcie głowy najlepiej obejrzeć na serii zdjęć w internecie. 10.02.2022, Przychojec. Fot. G. Biały. |
 |
| Wprawne oko zauważy, że ptak, jak na skowronka, ma masywną sylwetkę z silnymi nogami; głowa wydaje się duża, a tułów krótki. To również charakterystyczne cechy kalandr, a w szczególności kalandry dwuplamistej, u której cechy te są szczególnie uwydatnione (względnie duża głowa i ekstremalnie krótki ogon jak na skowronka). 10.02.2022, Przychojec. Fot. G. Biały. |
 |
| Kolejnym szczegółem przemawiającym za kalandrą dwuplamistą jest projekcja lotek; standardowo u kalandry szarej występuje ona w postaci czterech wierzchołków p-lotek, a odległości między nimi są w miarę równe. U kalandry dwuplamistej za trzeciorzędówki wystają trzy (rzadko cztery) lotki Irz., a odległości między nimi nie są równe (zilustrowane powyżej jako odcinki a,b,c). 10.02.2022, Przychojec. Fot. G. Biały. |
Sprawę komplikuje stan upierzenia ptaka; wygląda na to, że jego "ubranko" dużo przeszło, przez co jest wyblakłe i wytarte; zwłaszcza w obrębie głowy utrudnia to ocenę ważnych cech rysunku, takich jak czarny kantar czy długa biała brew - u kalandry dwuplamistej rysunek na głowie powinien wyróżniać się jako kontrastowy.
Nie pozostaje nam nic innego, jak trzymać kciuki, że Komisja Faunistyczna potwierdzi to oznaczenie, dodając tym samym nowy gatunek do listy awifauny Polski.
