Tematem na dziś są 3 gatunki dużych dostojek z rodzaju Argynnis. Oprócz zbliżonej wielkości, ich cechą wspólną jest regularny, zaokrąglony kształt skrzydeł oraz jasny perlisty wzór na spodzie tylnej pary skrzydełek. Mowa o dostojce aglai (Argynnis aglaja), dostojce adype (Argynnis adippe) oraz dostojce niobe (Argynnis niobe). Imago tych trzech gatunków motyli można spotkać w okresie od połowy czerwca do końca sierpnia.
Nie bez celu wymieniłem je powyżej właśnie w tej kolejności. Dostojka aglaja jest najpowszechniejszym gatunkiem i spotkać ją można w różnych środowiskach. Najczęściej widuje się ją na suchych łąkach gdy odwiedza różowe kwiaty. Dostojka adype preferuje łąki w pobliżu lasów, gdzie spotykana jest również raczej dość powszechnie. Rzadsza i najbardziej lokalna z tej trójki jest dostojka niobe, występująca licznie tylko w niektóre lata w najgłębszych zakamarkach leśnych polan. Spacerując po Beskidzie Niskim, gdy szczęście dopisze można spotkać wszystkie te trzy gatunki w jednym miejscu.
Rozpoznawanie dużych dostojek jest raczej proste. Najłatwiej rozróżnia się je po wyglądzie spodu tylnego skrzydła:
A. aglaja - tło dwubarwne; od wewnątrz (czyli u nasady) oliwkowozielone, na zewnątrz bladożółte; na tle skrzydła duże srebrzysto-białe perełki; użyłkowanie skrzydła jasne, nie odbiegające kolorem od tła; przepaska zewnętrzna czysta, bladożółta, bez dodatkowych plamek lub oczek
A. adippe - tło skrzydła raczej jednobarwne, bladożółte; na tle skrzydła zazwyczaj występują kontrastowe białe perełki; w okolicach nasady może wystąpić w niewielkiej ilości ochrowy lub zielonkawy nalot; użyłkowanie kolorem nie odbiega od tła skrzydła; na przepasce zewnętrznej występuje dodatkowy rząd dużych, czerwono-pomarańczowych oczek z białą lub błękitną "źrenicą"
A. niobe - tło skrzydła dwubarwne; bladożółte z rozległą ochrową nasadą; na tle skrzydła perełki w kolorze białym, kremowym lub bladożółtym; perełki posiadają często czarne obrzeżenia; użyłkowanie skrzydła ochrowe lub czarne, wyraźnie ciemniejsze od tła skrzydła co w połączeniu z czarnymi obrzeżeniami perełek daje rysunek w postaci siatki; na przepasce zewnętrznej podobnie jak u A. adippe występuje rząd czerwono-pomarańczowych oczek z białą lub błękitną "źrenicą"; tuż przy nasadzie skrzydła występuje często czarna kropka w białej obwódce.
Dodatkowe cechy, które mogą ułatwić identyfikację tych motyli:
A. niobe - przeciętnie sprawia wrażenie najmniejszego gatunku z tej trójki; niektóre małe osobniki (samce?) posiadają nieco kanciaste przednie skrzydła, przez co z kształtu kojarzą mi się one z przeplatkami; wierzch skrzydeł jest u tego gatunku zazwyczaj najbardziej kontrastowy i najciemniejszy ze względu na rozległe ciemne przyprószenie nasady skrzydeł oraz stosunkowo grube paski- elementy czarnego rysunku
A. adippe - przednie skrzydła u samców nieco sierpowate (jak u bardzo dużych dostojek A. paphia oraz A. pandora) i sprawiają wrażenie nieco wklęsłych na brzegu zewnętrznym; wierzch skrzydeł jest raczej jasny i nie tak kontrastowy jak u pozostałych dwóch gatunków; czarne paski są dość wąskie a czarne przyprószenie u nasady spotyka się rzadziej (nie jest ono również tak intensywne jak u A. aglaja i A niobe); bardzo charakterystycznym elementem są tzw. plamy zapachowe - występujące w centralnej części przednich skrzydeł pogrubione czarne żyłki; nie występują one ani u A. aglaja ani u A. niobe, są natomiast u pospolitej dostojki A. paphia
A. aglaja - skrzydła wyglądają tu zawsze klasycznie pod względem kształtu; pod względem koloru spotyka się zarówno bardzo jasne jak i bardzo ciemne osobniki
Trudno dobrać słowa do opisu niektórych cech. Najlepiej będzie wyjść w teren i zapoznać się z tymi motylami osobiście. Do połowy czerwca jeszcze tylko 4 miesiące.
Tymczasem rzut okiem na zdjęcia:
 |
| Dostojki na wilgotnej ziemi. |
Na taki widok na przełomie czerwca i lipca można natrafić spacerując ścieżkami Beskidu Niskiego. Oprócz dostojek, na zdjęciu znalazło się również kilka przeplatek (Melitaea athalia). Oprócz wilgotnej ziemi, bogatej w sole mineralne, te piękne motyle równie chętnie odwiedzają... odchody oraz padlinę.
 |
| Stado motyli na kupie wilka. |
Przyglądnijmy się z bliska całej sytuacji:
 |
| Dostojka aglaja (Argynnis aglaja). |
Motyl znajdujący się w centrum kadru to oczywiście dostojka aglaja. Na spodzie tylnego skrzydełka wyraźnie widać rozległą zielonkawą jego nasadę z dużymi srebrzystymi plamkami. Taki sam motyl schował się z lewej strony u góry kadru.
 |
| Dostojka adype (Argynnis adippe). |
Ten motyl ma na spodzie tylnego skrzydła coś, czego u dostojki aglai nie spotkamy. Mowa oczywiście o rzędzie rdzawych oczek z błękitnymi źrenicami w zewnętrznej części skrzydła. To dostojka adype. Mniejszy motyl obok to przeplatka atalia (Melitaea athalia), z zupełnie odmiennym rysunkiem na spodzie skrzydeł.
 |
| Dostojka niobe (Argynnis niobe). |
Kolejny motyl i kolejna nowość. Każdy element rysunku spodu skrzydła jest tu wyraźnie wydzielony i rysunek ma postać siatki. Tło jest tu jakby ciemniejsze. Jest rząd "oczek". Jest również czarny punkt w nasadowej części skrzydła. To musi być dostojka niobe.
 |
| Dostojki. |
Ze spodami skrzydeł było łatwo, więc podnosimy poziom. Większość dostojek na tym zdjęciu widać tylko z wierzchu, i większość z nich jest niestety nieoznaczalna. Jeden motyl jest jednak bardzo charakterystyczny, z uboższym czarnym rysunkiem, nieco sierpowatymi przednimi skrzydełkami oraz pogrubionymi żyłkami w centrum przedniego skrzydła. Motyl z lewej strony u dołu stada to zatem z całą pewnością samiec dostojki adype.
 |
| Dostojka adype (Argynnis adippe), samiec. |
Wyraźne plamy zapachowe, spośród tych trzech gatunków są charakterystyczne tylko dla samców dostojki adype.
 |
| Dostojka niobe (Argynnis niobe), samiec. |
Samiec dostojki niobe nie ma plam zapachowych. Jest natomiast zauważalnie ciemniejszy od dostojki adype.
 |
| Dostojka aglaja (Argynnis aglaja), samiec. |
Podobnie jest z samcami dostojki aglai; nie mają plam zapachowych. Są zazwyczaj nieco jaśniejsze od dostojki niobe, jednak po samym wierzchu skrzydeł nie można ich między sobą oznaczać.
 |
| Dostojka niobe (Argynnis niobe), samiec. |
Na powyższym zdjęciu świetny przykład samca dostojki niobe o 'kanciastych skrzydłach'.
 |
| Dostojka aglaja (Argynnis aglaja). |
Dość zwykła dostojka aglaja.
 |
| Dostojka aglaja (Argynnis aglaja), samica. |
To również dostojka aglaja. Tym razem dość ciemna samiczka.
 |
| Dostojka niobe (Argynnis niobe), samica (?). |
Powyżej, prawdopodobnie samiczka dostojki niobe.
Na koniec wrócimy do spodów:
 |
| Dostojka niobe (Argynnis niobe). |
Ten osobnik nie posiada czarnej plamki u nasady skrzydła. Wszystko inne pasuje jednak idealnie do dostojki niobe. Warto zauważyć, że 'perełki' nie wyodrębniają się tu kolorem od tła skrzydła.
 |
| Dostojka niobe (Argynnis niobe). |
Bardzo kontrastowy osobnik; tło tylnego skrzydła niemal w całości jest koloru ochrowego. Błyszczą się na nim duże śnieżnobiałe perły. U nasady widać czarny punkt, charakterystyczny dla dostojki niobe.
 |
| Dostojka adype (Argynnis adippe). |
Na zakończenie dość typowa dostojka adype.
Po takiej dawce fotograficznych wspomnień nie mogę się doczekać okresu lotu dużych dostojek :)
